Dola na makete levu ni lumi mai Jaina

Sa kune e dua na ivoli ka na uasivita na suka kei na dalo, kaya na vunivola liu ni Tabacakacaka ni Qoliqoli ko Viliame Naupoto.

Vakaraitaka ko Naupoto ni sa vakarautaki e dua na makete ni lumi ena matanitu levu ko Jaina.

E kaya ni gauna oqo era taura tiko na dauteitei e $800 mai na veiya dua na tani na lumi.

“E ono walega na macawa ka sa matua - e uasivita sara na suka kei na dalo,” kaya ko Naupoto.

Kuria ko Naupoto ni sa tekivutaki tiko na bisinisi ni volitaki lumi ena veiyasai Viti Levu.

E kaya ni sa na vakatetei talega na tei lumi kina veiyatu yanuyanu.

Ena gauna oqo, e dredre tiko vei Viti me vakania rawa na gagadre mai Jaina, oya me 7000 na tani lumi ena veivula.

Ia, e nuidei ko Naupoto ni rawa ni yacova na takete oya kevaka era cakacaka vata vakavoleka sara kei ira na dau teitei.

Lausua na Veitinani

E suaki tinana kei na tuakana e dua na tagane yabaki 31 mai Lautoka baleta ni cudruvaka na vakarau ni kena vakayakavi.

Vakaraitaka na gusu ni vosa ni ovisa ko Atunaisa Sokomuri ni a yaco na veileti oqo ena tikotiko ko Koroipita, ka sa vakaqaqai tiko na cauravou oya.

Kainaki ni mavoa vakaca na marama, yabaki 68, kei na luvena tagane ulumatua, yabaki 35.

Tukuna ko Sokomuri ni a sega ni marautaka ko gone ni levu cake na kakana e takiva na tinana ena veleti ni kana nei tuakana, ka vosa ca taki tinana.
E bolei koya sara na tuakana me rau veivacu. Ia, e gole ki tuba ko gone, ka kauta mai na i sele.

Basu na Western Union i Suva, Yali e FJD$20,000

E ra baci basuka na vale ni volavola na Western Union e Suva na dau butako e na noa ka kauta e $20,000.

Ra vakadeitaka na ovisa ni ratou lewe va na butako.

Kaya na manidia ni tabana e Suva, Steven Narayan ni ratou curu mai na lewe va ka ratou tauri sele kava tu mai kei na tavaya ni biya lala.

“Voleka tiko yani na tini ka dua na mataka lailai sa ratou curu mai ka tavulaka na tavaya e matana e dua na dau cakacaka e ke.

“Dua sa lade sara mai loma ka dreta rawa e dua na kato e tiko e loma e rauta ni $20,000. Ratou mani dro sara e na dua na motoka, DN 182,” kaya o Narayan.

Sa vakayacori tiko na veivaqaqai vakaovisa.

Tukuna talega o Narayan ni butakoci e $80, 000 e na loma ni rua ga na macawa.

E a butakoci talega na nodratou tabana mai Laucala Beach na macawa rua sa oti ka yali kina e $60, 000.

Yaca Uasivi ena Yabaki 2009

Sa da mai yacova tiko na cava ni yabaki 2009. Da mai marautaka na veika eso e yacovi keda ena yabaki oqo 2009. Da raica mada na yaca talei uasivi ena yabaki oqo mai vei iratou na "Births Registry Office" i suva kei Lautoka.

Top 10 Girls name in Fiji:

1. Anaseini
2. Sheetal
3. Mere(seini),(walesi),(oni)
4. Esther
5. Maria
6. Lusiana
7. Ashwind
8. Jasmin
9. Tazia
10.Alexis

Top 10 Boys name in Fiji for the year 2009:

1. Maciu
2. Luke
3. Jone
4. Mosese
5. Sanjay
6. Paula
7. Marika
8. Daniel
9. Mathew
10.Nathan

Sa i koya ga oya na yaca talei ka vakayagati sara vaka uasivi e Viti raraba. Ia me yacova na gauna tarava merry xmas n happy new year to u all :)

Investors mai China Mera mai Vakaduri Bisinisi

Tukuna ko Watson Seeto na Manidia lailai ni Air Pacific ni ra via mai "invest" ki Viti eso na kabani levu mai Jaina. Tukuna ko Seeto ni na qai veitaratarai kei iratou na Fiji Trade and Investemnt Bureau me ratou veivosaki taka na veika oqo. Ia na investment oqo e rawa ni biuti Viti tale me ciri toka vakavinaka e na so na gauna.

Valu Na Waqavuka Eso

Sa mai loma leqa na matanitu kei na civil aviation industry i Viti ni ratou sa mai veisivisivi kei V Australia kei Continental Airlines. Tukuna ko V Australia ni na caka route toka ki viti vaka rua ena loma ni dua na macawa ena sau rawarawa sara.
Oqo sa mai vakaleqa na noda waqavuka na Air Pacific. Ia e na yasana vinaka, sa caka route ki Hong Kong na noda waqavuka vaka kina ena sau rawarawa sara. Tukuna na taba cakacaka ni waqavuka e Viti ni ratou na veisau taka na yacani waqavuka ni Air Pacific ka me ganiti ira na lewenivanua tani.
Na veicoqacoqai oqo e tarai Qantas tale ga vakalevu ni dau caka route toka tale ga ki Viti. Sa tukuna ko Aiyaz Khaiyum vei Qantas Airways kevaka e ratou na via volitaka na nodratou i wasewase ni Air Pacific e sa tu vakarau ko Viti me na volia.
E dua na i vakatayaloyalo ena basika tiko i viti e dua na gauna lekaleka ga oqo me baleti ratou na Air Pacific ka meratou rawa ni wini taka tale na nodratou pasidia.

Marau ni Siga Ni Sucu kei na Tawase Ni Yabaki

Ki vei kemuni kece sara na dau wiliwili, vinaka sara vakalevu na nomuni veitokoni ena wili vola vaka-viti. E na gauna oqo au via vakavinavinaka vei iratou na taba cakacaka ni tukutuku, na fijitimes, na vale ni yaya maroroi i suva, na koro turagako suva, na taoni ko nadi kei ira kece na "annonymous donor" Vinaka sara vakalevu vei kemuni kece sara.

Sa kerei me da vakalagilagia tiko ga na yacani turaga ko Jisu Karisito. Ni Moce Mada.

Coqa Mate mai Afganistan

E a mate koso ko Jioji Talairatu mai Afganistan ena dua na coqa vakadomobula. E yaco na ka oqo ena i ka walu ni siga ena vula ko Tiseba ena yabaki ga oqo 2009. Na dedication blog e vakarautaki tu i matavuvale.com vei ira na dau veiwasei i tukutuku. E ka ni vakasauri na mate ni turaga vinaka oqo ni a kilai levu tu ena social network ni kaiviti na www.matavuvale.com Ko Jioji e vakabauti ni sa i ka va ni tamata e mate mai Afganistan e na qaravi i tavi.

Vakasaqarai Na Dau Veilaba

Era vakasaqara tiko na ovisa mai Lautoka e dua na turaga ka beitaki ni a mai suaka e rua na cauravou ni rau mai gunu tiko ena dua na vale. E rau tukuna na cauravou oqo ni a lako sese mai na turaga qase qo ka tekivu veisua vakaveitalia. Ia e sega ni dua na mavoa levu e yacovi rau na lausua. Sa kerea na Ovisa ni Lautoka kevaka e dua vei ira na lewenivanua e kila na turaga oqo sa kerei mo ni qirita na ovisa ena nomuni yasayasa.

Tagi Na Marama Ni Viti ena Bose mai Copenhagan, Denmark.

Leah Wickham, yabaki 24 e a kerei ira na liuliu levu vaka i Amerike, China kei Idia me ra bau rogoca mada na domoni tagi mai vei ira na lewe ni Pasivika. E ra veitaba ka "interview" taki Leah e vica vata na sagavulu na dau i tukutuku ena nodra kurabui ena nona mai tagi lagalaga toka ena bose ko Leah. Tukuna ko Leah ni a via raica na nona Viti me tiko ga ena limasagavulu na yabaki mai oqo, Ia ena sega ni rawa ni yaco na ka oqo kevaka era sega ni kauwai taka na matanitu lelevu vakai Emerike kei Jaina.
Ia ena veiyasana tarava, e sega ni dua na rogo mai Auseterelia baleta na nona kere veivuke na marama ni Viti oqo.

*Maroroya na tikina oqo
*Veisoliyaka na tabana oqo

Sega na Livaliva Ena Veiyasai Viti

18th Tiseba, 2009
Rauta e va na udolu na lewenivanua era se vakavale taki tiko ga ena "evacuation centre(s)ena veiyasai Viti ena kena sega ni vakavakarau taki ratou tu na matanitu.
E rua na lewenivanua sa kainaki ni rau mate ena cagilaba ko Mick. E sa tukuni talega ni sa sogo na Wailoa Hydro Supply baleta na kena totolo na kui ni wai ka vakavuna na luvu ni vanua.
Sa tukuna na F.E.A ni ratou na vakasaqara e dua na gaunisala me rawa ni soli tale ki vei ira na lewenivanua na livaliva. Na "power outages" oqo e vakavuna e vuqa na lewenivanua me ra sega ni veitaratarai kei na nodra matavuvale, wekadra kei na tokadra e veiyasai vuravura.
Sa tukuni mai na Meteorological office ni o na cagilaba ko Mick e sa tarai Tonga yani, ena veidelana mai Nuku'alofa.


Na Dina E Na Sereki Iko


*Veisoliaka na tikina oqo
*Maroroya na tikina oqo

Na i Taukei

E sa dau kilai tu ga ko i keda na i taukei baleta ni da dau vucesa, tawa yaga ka sega na beteda. E dina beka ya? O ya na i vakadewa mai vei dua na kaidia mai Nausori. Na bula ena gauna oqo i Viti sa rui ca dina sara, eda sega ni rawa ni bula vinaka baleta e levu na yaya era sau levu, sega na i lavo, na dravudravua, kerekere kei na dinau sa qai levu ga.
Na matanitu ko Viti e sa kerei sara ga mo ni veivuke mada, kerekere saka. Sa lei saumi sara o ira na sotia ni viti, cava qo....tiko vei iko, sega vei yau! Sa dravudravua tale ga na FNPF, kemudou ieeee sa qai dua na i tukutuku levu qoka. Sa yala e eke me yacova na gauna ka tarava, Ni Moce Mada.

Na dina e na sereki iko.

Yaco Ki Viti na Continental Airlines

Tkuna na Civil Aviation Direkita ni a kele ki Nadi e nikua Tiseba 19th na Continental Airlines ka vakasobura e 120 na pasidia mai Guam. Oqo e dua na i tukutuku vinaka baleta sa na qai toro cake ga ka uma i lavo ga na matanitu. Ko V Airline tale ga mai Auseterelia e sa kainaka ni na caka "ROUTE" toka mai Austerelia ki Viti. Na levu ni sara vanua na kena vinaka vei keda na kawa tamata. Vinaka saka.

Na dina ena sereki iko.

Bainimarama Kei Viti

Ni sa Bula tale,

E nikua me da raica mada na veiliutaki ni Matanitu ko Viti. E na gauna oqo e levu sara na veisau sa mai cakava tiko na matanitu ko Viti. Na tasili ni gaunisala eso ena veiloma ni koro e Viti-Levu, na kena mai soli wale na i vola ni vuli vei ira na gone ena yasana ko Lau, Vanua Levu, Yasawa, Rotuma kei Kadavu kei na veika tale eso. Na veika vinaka sa mai vakayacora na matanitu ko Viti me da vakacaucautaka ka tokona na veiliutaki nei Voreqe Bainimarama.

Ko Viti e dua dina na vanua sautu, levu na kena kawa tamata ena vei yasai vuravura ka ra mai vakatawana toka na vanua oqo. Na veika e cakava ko Bainimarama e sa cakava toka me ra wini kina na kawa tamata; me vaka na nona mai vakatakila toka na PER se Public Emergency Regulation. E ra tokona na lewe ni vanua na ka oqo, ia era tokona tale ga na veisau ni constitution se lawa ni vanua vakabibi ena vei lawa eso vaka:-

a) Na lawa ni ko cei e rawa ni curumu viti/tamata/manumanu, na soli ni "visa" kei na veika tale eso.

ba)Na lawa baleti ira na Marama, na nodra gagadre, veiliutaki, rogo ni domo kei na veika tale eso.

ca) Na lawa ka ganiti me vakaukauwa taki na wasawasa ni Viti ka me viribai taki me rawa ni taqomaki na tamata ena veiyanuyanu, biu tani e viti na veika tawa yaga kei na tarovi na kena curu butako mai ki noda na "illegal Immigrants"

da) Na lawa me baleta na vuli kei na veika e ganita.

Na veika oqo e sa veivosaki taki tiko ena Mata Bose kei Viti, e sega ni dua e rawa ni tarova ia ka da vakamamasu ga me yaco na veika oqo. E na vula tiko ga oqo, Tiseba e mai curumi Viti toka e dua na cagilaba kaukauwa ka yacana toka ko "Hurricane Mick" e mai vakacaca sara vakalevu na cagilaba oqo. Ia keimami vakavinavinaka vei na matanitu ko Viti ena nodratou veiliutaki ka veiwasei taka na kakana, na i lavo, na wainimate, wai ni gunu kei na veika eso vei ira mai Navua, Yasawa, Nausori, Bua, Rabi, Lau kei Kadavu. Vinaka Vakalevu na wili vola.

Me yacova na gauna ka tarava. Ni Moce Mada.

Na dina e na sereki iko.